วันที่ 27 มี.ค. 68 นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก หมอเจด เพื่อเตือน 5 ลักษณะไฝที่อาจส่งสัญญาณถึงการเป็นโรคมะเร็งร้าย พร้อมแนะนำให้หมั่นสังเกตร่างกายตัวเอง โพสต์ระบุว่า

หลายคนมีไฝแล้วก็แอบคิดในใจ “แบบนี้มันผิดปกติไหม?” บางทีก็ไม่รู้จะเริ่มดูยังไง เดี๋ยววันนี้มาเล่าให้ฟังแบบเข้าใจง่ายๆ ว่า “ไฝแบบไหนที่อาจเสี่ยงมะเร็งผิวหนัง” โดยเฉพาะชนิดที่ชื่อว่า เมลาโนมา (Melanoma) ซึ่งถึงแม้จะเจอไม่บ่อย แต่ถ้าเป็นแล้วอันตรายมาก เพราะมันลุกลามเร็ว

1. ไฝที่รูปร่างไม่เท่ากัน (ข้างซ้ายกับขวาไม่เหมือนกันเลย) ลองนึกภาพว่าถ้าเอาเส้นมาตัดไฝครึ่งหนึ่ง แล้วดูฝั่งซ้ายกับฝั่งขวา ถ้ามันดูไม่เหมือนกันเลย เช่น ฝั่งนึงกลมๆ อีกฝั่งแหลมๆ เบี้ยวๆ แบบนี้แหละที่ควรเริ่มสังเกต

ไฝปกติทั่วไปมักจะมีรูปร่างสมมาตร คือซ้ายขวาเหมือนกันหรือใกล้เคียงกัน แต่ถ้าไฝที่ดูรูปร่างแปลกๆ เหมือนมันโตเองตามใจชอบ อันนี้คือหนึ่งในลักษณะที่มะเร็งผิวหนังชอบเป็น

แนะนำว่า ถ้ามีไฝใหม่ที่ดูแปลก หรือไฝเดิมเริ่มเปลี่ยนรูป ลองถ่ายรูปเก็บไว้ แล้วเปรียบเทียบดูในอีกเดือนสองเดือน ว่ามันเปลี่ยนไปมั้ย ถ้าใช่อย่าปล่อยไว้นะครับ ควรไปตรวจเพิ่ม

2. ขอบไฝไม่เรียบ ขอบหยัก ๆ ฟุ้ง ๆ ปกติไฝที่ปลอดภัยมักจะมีขอบชัดเจน เห็นแนวขอบแบบกลม ๆ รี ๆ ชัดเจนดี แต่ถ้าเจอไฝที่ขอบดูยุ่ย ๆ เหมือนรอยกาแฟหยดหรือเส้นขอบดูหยักๆ นี่เริ่มต้องเอะใจแล้วนะ ไฝที่ขอบไม่เรียบอาจเป็นสัญญาณว่ามันไม่ใช่ไฝธรรมดา เพราะในมะเร็งผิวหนัง เซลล์มักเติบโตไม่เป็นระเบียบ ทำให้ขอบมันดูเละๆ ไม่เรียบร้อย ถ้าไฝดูเหมือนจะลามออกไป หรือขอบไม่ค่อยชัด แนะนำให้ไปให้หมอตรวจดู ใช้กล้องขยายผิว (Dermatoscope) ส่องดูได้ละเอียดขึ้นเยอะ

3. สีของไฝไม่เท่ากัน มีหลายเฉดในจุดเดียว ไฝธรรมดาส่วนใหญ่มักจะมีสีเดียว เช่น น้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม หรือดำ แต่ถ้าไฝจุดเดียวมีหลายสีผสมกัน เช่น น้ำตาล ดำ เทา แดง หรือมีจุดขาว ๆ อยู่ในนั้น แบบนี้เริ่มผิดปกติแล้ว มะเร็งผิวหนังชนิดเมลาโนมา มักจะมีเม็ดสีที่กระจายไม่เท่ากันในจุดเดียว เพราะเซลล์มันเติบโตแบบไม่ปกติ ทำให้เกิดเฉดสีหลายแบบในไฝเดียว เพราะฉะนั้นอย่าลืมสังเกตนะครับ ถ้าเริ่มเห็นว่าไฝมีสีใหม่ๆ โผล่ขึ้นมา หรือดู “ลายเยอะ” ขึ้นจากเดิม ลองถ่ายรูปไว้ดูพัฒนาการ ถ้ามีความเปลี่ยนแปลงเร็ว ให้หมอดูดีกว่า

4. ไฝใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ ขนาดเกิน 6 มิลลิเมตร ข้อนี้วัดง่ายมาก เอายางลบดินสอมาวัดเลย ถ้าไฝใหญ่กว่านี้ และยังค่อย ๆ โตขึ้นเรื่อย ๆ นี่ต้องเริ่มห่วง ไฝที่ใหญ่กว่า 6 มม. ไม่ได้แปลว่าเป็นมะเร็งเสมอไปนะ บางคนมีไฝใหญ่ตั้งแต่เด็กก็อยู่กันได้ปกติ แต่ถ้ามันเริ่มใหญ่ขึ้นในระยะเวลาไม่นาน หรือเปลี่ยนรูปร่าง สี หรือขอบไปพร้อม ๆ กันด้วย แบบนี้มีโอกาสมากขึ้น ลองใช้ไม้บรรทัดวัดจริง ๆ ก็ได้ จดวันไว้แล้ววัดอีกทีในอีก 2-3 เดือน ถ้าเห็นว่ามันโตขึ้นอย่างชัดเจน ไม่ต้องรอ ไปหาหมอเลย

5. ไฝที่ “เปลี่ยนไป” จากเดิมในทางที่น่าเอะใจ ข้อนี้สำคัญสุดเลย ไฝที่เราเคยเห็นอยู่เฉย ๆ มานาน อยู่ดี ๆ ก็เปลี่ยนไป ไม่ว่าจะเป็น โตเร็วขึ้น, เปลี่ยนสี, คัน, เจ็บ, มีเลือดซึม, กลายเป็นแผลไม่หาย อันนี้คือสัญญาณว่าไฝอาจกำลัง “ไม่ธรรมดา” แล้ว เพราะเมลาโนมาเป็นมะเร็งที่ลุกลามเร็ว ถ้าปล่อยไว้นาน โดยไม่ไปตรวจ อาจกลายเป็นเรื่องใหญ่ได้เลย เจอแบบนี้อย่ารอให้มีอาการชัดแล้วค่อยไปเจอหมอ เพราะเมลาโนมาระยะเริ่มต้น รักษาหายได้ง่ายกว่ามากจริง ๆ

ถ้าจะให้จำง่ายแบบเร็วๆ เพื่อนหมอมีสูตรมาให้

A = Asymmetry (รูปร่างไม่สมดุล)

B = Border (ขอบหยัก ไม่เรียบ)

C = Color (หลายสีในจุดเดียว)

D = Diameter (ใหญ่กว่า 6 มม.)

E = Evolution (เปลี่ยนแปลงจากเดิม)

ถ้าไฝของเรามีตรงกับข้อใดข้อหนึ่ง หรือหลายข้อพร้อมกัน อย่าชะล่าใจ ลองปรึกษาหมอผิวหนังดูก่อน อย่างน้อยก็เพื่อความสบายใจ และตรวจเร็ว = ปลอดภัยกว่าแน่นอน

ทั้งนี้ นพ.เจษฎ์ ได้กล่าวทิ้งท้ายว่า ไม่ได้อยากให้ทุกคนกลัวนะ แต่แค่อยากให้สังเกตมากขึ้น จะได้ดูแลตัวเองได้ถูกวิธี ถ้าไฝที่คุณมี “ดูไม่เหมือนเดิม” โตไว สีเปลี่ยน ขอบเลอะ หรือเริ่มมีเลือดซึม แนะนำให้ไปพบแพทย์ผิวหนังโดยเร็ว ยิ่งตรวจเร็ว ยิ่งป้องกันได้เร็วครับ